شاتر الکترونیکی در مقابل شاتر مکانیکی | مزایا و معایب
در آغاز پیدایش فیلم، فقط یک نوع شاتر وجود داشت؛ شاتر مکانیکی.
این شاترها در دو نوع شاتر کانونی و شاتر مرکزی، یک هدف را دنبال می‌کنند؛ زمانی که بسته هستند از رسیدن نور به فیلم جلوگیری می‌کنند و با حرکت فیزیکی باز می‌شوند و اجازه رسیدن نور به فیلم یا سنسور را می‌دهند. امروزه مثل خیلی چیزهای دیگر، شاترها هم دیجیتالی شده‌اند و اکنون دو گزینه‌ی دیگر برای کنترل کردن میزان نور وجود دارد، شاترهای هیبرید (پرده اول الکترونیکی) و شاتر تمام الکترونیکی.
هنگام نگاه کردن به دوربین‌های بدون آینه یکی از چیزهایی که در ابتدا به ذهن خطور می‌کند این است که سنسور فقط باید بتواند به صورت الکترونیکی روشن و خاموش شود. پس چرا حتی شاتر مورد نیاز است؟
برخی از دوربین‌های دیجیتال مدرن با شاتر الکترونیکی کار می‌کنند به طوری که دوربین به سادگی کل سطح سنسور دیجیتالی را در یک بازه زمانی که به عنوان سرعت شاتر مشخص شده روشن و خاموش می‌کند، این نوع شاتر Global Electronic Shutter نامیده می‌شود.
بسیاری از دوربین‌های دیگر، از DSLR و Mirror Less گرفته تا موبایل‌تان ممکن است از متد دیگری به نام Rolling Electronic Shutter استفاده کنند. در rolling shutter، دوربین در هر لحظه یک ردیف از پیکسل‌ها را فعال می‌کند و این کار را تا اسکن شدن کل سطح سنسور ادامه می‌دهد. اگر دوربین شما حالت Live View دارد، حتما یک شاتر الکترونیکی هم دارد.
برخی از دوربین‌ها فقط شاتر الکترونیکی و برخی هر دو نوع شاتر را دارند. در دوربین‌هایی که هر دو شاتر را دارند، گزینه‌ای برای اینکه بتوانید شاتر مکانیکی یا شاتر الکترونیکی را انتخاب کنید وجود دارد. یک شاتر الکترونیکی با روشن و خاموش کردن سنسور، نوردهی را کنترل می‌کند و شاتر مکانیکی به طور سنتی از شاتر پرده‌ای که در جلوی سنسور قرار گرفته و با باز و بسته شدن، نور را کنترل می‌کند استفاده می‌کند.
اینکه برخی از دوربین‌ها شاتر تمام الکترونیکی دارند در حالی که هستند دوربین‌هایی که شاترهای مکانیکی دارند، بیان‌گر این است که هر یک امتیازات و معایب متفاوتی دارند.
شاتر الکترونیکی
- حرکت بدون صدا
یک تفاوت کلیدی این است که شاتر الکترونیکی بی‌صداست، زیرا در هنگام نوردهی هیچ کدام از قطعات، حرکت فیزیکی انجام نمی‌دهند. این موضوع زمانی که صدای شاتر مکانیکی می‌تواند روی سوژه‌ای که از آن عکاسی می‌کنیم تاثیرگذار باشد بسیار مفید خواهد بود.
به طور مثال: در زمان عکاسی کلوز اپ در حیات وحش، عکاسی ورزشی وقتی خیلی به سوژه نزدیک هستید یا یا هرجایی که می‌خواهید از جلب توجه خودداری کنید.
- فریم ریت سریع تر
شاتر الکترونیکی هیچ قطعه مکانیکی ندارد و این اجازه می‌دهد فریم ریت بالاتری نسبت به شاتر مکانیکی داشته باشید. به طور مثال دوربین Nikon 1 V3 می‌تواند با شاتر الکترونیکی، ۲۰ فریم بر ثانیه عکاسی کند در حالی که با شاتر مکانیکی فقط ۶ فریم بر ثانیه.
- کاهش لرزش و تاری تصویر
حرکت شاتر مکانیکیِ پرده‌جلو یا پریدن آینه می‌تواند باعث ارتعاشات جزئی شود که می‌تواند لرزش یا تاری(Blur) را در دوربین‌های با رزلوشن بالا را نشان دهد. زمانی که با شاتر الکترونیکی روی سه پایه عکاسی می‌کنید لرزش یا تار شدن حاصل از شاتر به کلی از بین می‌رود، زیرا هیچ‌گونه حرکت فیزیکی در داخل دوربین وجود ندارد.
- سرعت شاتر بالاتر
به دلایل ذکر شده شاتر الکترونیکی می‌تواند سرعت شاتر بالاتری حتی تا ۳۲۰۰۰/۱ ثانیه داشته باشند در صورتی که شاتر مکانیکی به علت محدودیت فیزیکی می‌تواند در بهترین حالت سرعت ۸۰۰۰/۱ ثانیه را داشته باشد.
- Rolling Shutter
Rolling shutter distortion پدیده‌ایست که هنگام عکاسی از اجسام متحرک سریع، یا هنگام پنینگ سریع با دوربین‌هایی که از سنسور CMOS استفاده می‌کنند رخ می‌دهد. هنگامی که شاتر الکترونیکی روی سنسور CMOS فعال است و سنسور مرتباً در حال اسکن کردن خط به خط پیکسل‌هاست خطای رولینگ قابل مشاهده است.
شاتر مکانیکی
- سرعت بیشتر در هنگام همگام‌سازی با فلاش
به طور معمول شاتر مکانیکی با سرعت بیشتری نسبت به شاتر الکترونیکی با فلاش سینک یا هماهنگ می‌شود. این به دلیل ماهیت شاتر الکترونیکی و اسکن خط به خط سنسور است. اگر شما در محیط بیرون در شرایط خیلی روشن عکاسی می‌کنید و نیاز به سرعت همگام سازی بالا دارید شاتر مکانیکی بهترین انتخاب است زیرا شاتر الکترونیکی امکان همگام سازی بیش از ۶۰/۱ ثانیه را ندارد.
آنچه در این مطلب خواندید، از مهمترین مزایا و معایب این دو نوع شاتر است موارد دیگری همچون اختلاف در میزان نور دریافتی، نویز در ثبت منابع نور، تفاوت در جزییات مناطق خارج از فکوس و… وجود دارند که در این مقاله نمی‌گنجند.
من علیرضا دشتی، دانش آموخته رشته عکاسی و طراحی گرافیک، از سال 1390 به طور تخصصی در حوزه عکاسی صنعتی و تبلیغاتی مشغول به کار هستم. در این وب سایت علاوه بر نمونه کارها سعی می‌کنم نکاتی که در این سال‌ها یاد گرفته‌ام را با شما به اشتراک بگذارم.